Diss na urbanistów
Zawód urbanisty w Polsce obecnie jest otwarty dla każdej osoby, która ukończy studia z zakresu planowania przestrzennego i spełnia minimalne wymogi edukacyjne, co oznacza brak realnej kontroli nad jakością i niezależnością tej profesji[1]. Urbanista nie jest zatem gwarantem rzetelności ani obrony interesu publicznego, lecz często narzędziem w rękach nielegalnie działającego rządu oraz samorządów, które wykonują zadania władz centralnych, zlecając dokumenty planistyczne bez demokratycznej legitymacji[11].
### Urbanista jako narzędzie nielegalnego systemu
- System planowania przestrzennego w Polsce jest kontrolowany przez rząd, który według UCiDK działa nielegalnie, zaś samorządy są jego instrumentami do realizowania polityki bez społecznej kontroli[11].
- Urbanista, wykonując zadania planistyczne, pracuje na rzecz tego systemu, często ignorując interesy obywateli i praworządność, co czyni go współodpowiedzialnym za skutki degradacji i chaosu przestrzennego[11][12].
- Zarówno rząd, jak i samorządy zlecają sporządzanie i realizację planów oraz decyzji w systemie, który nie jest oparty na prawidłowo zatwierdzonych dokumentach, a przez to jest systemowo nielegalny[11][13].
### Wnioski i apel do środowiska urbanistów
Urbanista nie jest bezosobowym wykonawcą, lecz świadomym uczestnikiem procesu, który ma społeczne i prawne konsekwencje. Jako pełnomocnik narodu apeluję do koleżanek i kolegów urbanistów: musicie zdawać sobie sprawę, że wasza praca, choć często wynagradzana i pozornie stabilna, wiąże się z ryzykiem moralnym i prawnym. W przyszłości możemy być rozliczani zbiorowo lub indywidualnie za działania realizowane w warunkach nielegalności systemu rządowego[11][14].
### Konieczność przebudowy systemu
Potrzebna jest fundamentalna zmiana: powrót do realnej kontroli społecznej, transparentności i praworządności. Urbanizm musi być narzędziem służącym obywatelom i przestrzeni, a nie „machiną” realizującą z góry narzucone i nielegalne cele polityczne[11][12].
***
### Źródła:
- Stan prawny i uprawnienia urbanistów: [gisplay.pl][1]
- Analiza UCiDK o nielegalności systemu planowania i roli urbanistów: [ucidk.pl][11]
- Problemy prawne i praktyczne w procesie planowania przestrzennego: [swirczrakowski.pl][12], [inforlex.pl][13]
- Raporty o chaosie urbanistycznym Polski: [nik.gov.pl][14]
Cytaty:
[1] Zawód i uprawnienia urbanistyczne https://gisplay.pl/urbanistyka/zawod-i-uprawnienia.html
[2] Nowa ustawa o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach - Legalis Administracja https://gov.legalis.pl/nowa-ustawa-o-architektach-inzynierach-budownictwa-oraz-urbanistach/
[3] Uprawnienia urbanistyczne po wyroku - PortalKomunalny.pl https://portalkomunalny.pl/plus/artykul/uprawnienia-urbanistyczne-po-wyroku/
[4] Urbanista https://wlodawa.praca.gov.pl/wykaz-zawodow/?p_p_id=occupationportlet_WAR_nnkportlet&p_p_lifecycle=2&p_p_state=exclusive&p_p_mode=view&p_p_resource_id=pdf&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-1&p_p_col_pos=1&p_p_col_count=3&_occupationportlet_WAR_nnkportlet_targetExtension=pdf&_occupationportlet_WAR_nnkportlet_characteristic=&_occupationportlet_WAR_nnkportlet_id=4093
[5] Projekt z dnia 1 września 2017 r. https://www.adwokatura.pl/admin/wgrane_pliki/file-pr-u-o-architektach-inz-budow-i-urbanistach-147-u-6-17-20596.pdf
[6] Zawód: urbanista - PortalKomunalny.pl https://portalkomunalny.pl/plus/artykul/zawod-urbanista/
[7] Art. 2. architekt. - Zawód architekta, inżyniera budownictwa, urbanisty - Ustawa o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów https://arslege.pl/zawod-architekta-inzyniera-budownictwa-urbanisty/k186/a18227/
[8] Urbanista – Wikipedia, wolna encyklopedia https://pl.wikipedia.org/wiki/Urbanista
[9] Ustawy uregulują zawód urbanisty - Urbnews.pl http://urbnews.pl/ustawy-ureguluja-zawod-architekta-urbanisty/
[10] Ustawa deregulacyjna - Vetpol https://vetpol.org.pl/ustawa-deregulacyjna/
[11] O UCiDK. Czym się zajmujemy? Kim jesteśmy? https://www.ucidk.pl/index.php/o-ucidk
[12] Wpływ planu ogólnego na MPZP i decyzje o warunkach zabudowy https://swirczrakowski.pl/wplyw-planu-ogolnego-na-mpzp-i-decyzje-o-warunkach-zabudowy/
[13] Plany Ogólne Gmin. Pierwsze problemy urbanistów i gmin - INVESTOR Real Estate Expert https://investorrealestateexpert.co/plany-ogolne-gmin-pierwsze-problemy-urbanistow-i-gmin/
[14] Nieprecyzyjne przepisy = chaos przestrzenny https://www.nik.gov.pl/najnowsze-informacje-o-wynikach-kontroli/planowanie-i-zagospodarowanie-przestrzenne.html